Een sneeuwbaleffect in De Krim

Als ik uit Rotterdam vertrek is er nog weinig aan de hand. Maar drie uur later brengt een Hardenbergse buurtbus Anneloes Vermeulen (CNL) en mij door een witbesneeuwd Drents landschap naar De Krim. Ik ben er nog nooit geweest, maar als lid van de begeleidingscommissie vind ik onbekende bestemmingen juist een extra attractie. Je komt nog eens ergens. De Krim: een vroegere veenkolonie. Dat wil zeggen een kilometers lang, maar uiterst smal dorp langs een kaarsrecht kanaal, met een kleine kern.

In die kern twee basisscholen: OBS De Klimop en CBS De Bron. De beide directeuren, Monique Dikken en Bert Slot, vinden elkaar in een gemeenschappelijk probleem: een belangrijk deel van hun leerlingen kampt met een taalachterstand. In het ABN wel te verstaan. Want net als zoveel anderen groeien deze kinderen tweetalig op. Hun thuistaal verschilt danig van de taal uit de taalboekjes. Andere woorden, andere klanken, andere grammatica.

Gezamenlijk bedenken de teams een kunstzinnige oplossing: drama als stimulans voor taalontwikkeling. Cultuurcoach Nicole van Zomeren brengt hen in contact met dramadocente Irma Smegen. Er ontvouwt zich een plan, waarin als unieke component De Krimse Revue wordt betrokken, een amateurtoneelvereniging met een eerbiedwaardige traditie.
CNL honoreert hun subsidieaanvraag.

Dan gaat de sneeuwbal rollen. Irma ontwerpt dramalessen, geënt op de taalmethode. Woorden die de kinderen moeten leren, gebruiken ze nu in de natuurlijke context van dialogen. Irma geeft voorbeeldlessen en traint de leerkrachten die nog nooit iets met drama hebben gedaan (allemaal). Het idee slaat aan. Iedere vrijdag staat in het teken van drama. Niet meer weg te denken.

Maar er gebeurt (natuurlijk) veel meer. Twintig kinderen gaan na schooltijd naar toneelles bij de Revue. Albert Kuper, regisseur met dertig jaar ervaring, pakt het grondig aan. Hij schrijft meteen een stuk met alles erop en eraan: tekst en muziek. Op 1 april première in het Dorpshuis voor alle schoolkinderen en hun ouders. Die bieden nu al aan om kostuums te naaien.

En op school gebeuren intussen kleine wonderen. Zogenaamd zwakke kinderen blijken natuurtalenten. Een meisje met ernstige symptomen van ‘Asperger’, kruipt uit haar schulp en improviseert spontaan mee. Drama draagt niet alleen bij aan de taalontwikkeling, maar ook aan het zelfvertrouwen van de kinderen, die en passant ook nog veel leren over theater. Deze sneeuwbal stopt niet meer. In tegendeel: wordt vervolgd.

Lodewijk Ouwens, begeleidingscommissie

Yes! Dramales!

Wat een geluk dat ik mee mag werken aan het project op de brede scholen in De Krim! Mijn naam is Irma Smegen, ik ben dramadocent en tevens leerkracht basisonderwijs. Ik ontwikkel 104 dramalessen voor de groepen 5, 6, 7 en 8 gericht op taalonderwijs en sociale vaardigheidstraining.

Het is een dankbare klus. Leerkrachten zijn enthousiast en kinderen blij. Als ik vrijdagsochtends binnenstap hoor ik vreugdekreten als: “Yes! Dramales!” en “Joepie we hoeven niet te leren!” Heerlijk dat ze het zo ervaren, want leren doen ze wel degelijk. Spelen werkt! De kinderen pakken de taal vanuit een andere leerstijl op, ze genieten en dat komt de leermotivatie ten goede.

De lessen gaan over dagelijkse thema’s. Zo was er een les waarin kinderen een telefoongesprek oefenden. Aan het eind van de les werd er echt gebeld terwijl de andere kinderen meeluisterden. Wilbert belde met zijn vader. De opdracht was om uit te leggen dat dit een deel van een les was, te vragen wat hij aan het doen was en hem een fijne dag te wensen. Wilberts vader klonk verbaasd toen zijn zoon hem zomaar onder schooltijd belde en Wilbert legde uit dat het een deel van de dramales was. Zijn vader zat op de trekker en was hooi aan het schudden. Wilbert sloot het telefoongesprek keurig af. De kinderen in de klas hadden geconcentreerd geluisterd en gaven hem complimenten.


Jarne en Dylan schrijven een betoog
Vorige week schreef groep 8 in tweetallen een betoog. Ze moesten de Sint zien te overtuigen van het feit dat ze erg ondeugend waren geweest en daarom vast en zeker mee mochten in de zak naar Spanje. Om de beurt werd gepresenteerd. De kinderen die luisterden werden jurylid en beoordeelden het betoog op originaliteit en overtuigingskracht. Prachtig om te zien hoeveel plezier kinderen hadden in het bedenken en presenteren. Het leverde geweldige resultaten op.

Kunst neemt de Wijk

Pieter Jan Struik van Participantenvereniging Skoatterwâld stuurt een update over hun project:

Goed nieuws uit Skoatterwâld! De voorbereidingen zijn in volle gang. Alle neuzen staan dezelfde kant op. De afgelopen maanden hebben Annemarie Elout en ik diverse mensen om ons heen verzameld . Het is nu uitgegroeid tot een volwaardige en werkbare projectgroep. We hebben samen goede stappen gezet.

Stap 1: de scholen zijn enthousiast. We gaan maar liefst negen ochtenden het bos en de wijk in.

Stap 2: We hebben een inspirerende kunstenaar weten te strikken. Gerrit Terpstra heeft veel ideeën en de nodige ervaring met kunstprojecten op locatie.

Stap 3: En we hebben een prachtige locatie. Vlakbij de wijk naast museum Belverdere zijn eilandjes met jonge bomen. Deze bomen vormen het materiaal voor de te maken kunstwerken. We gaan deze eilandjes veroveren en uitdunnen. Landschapsbeheer gaat ons daarbij helpen.

Stap 4: Metti Straatsma, de decaan van het AOC Friesland, heeft een werving gedaan onder de derdejaars leerlingen. Tien gemotiveerde MASsers hebben zich gemeld.

Stap 5: Ik heb twee NHL-stagiaires weten te strikken. Samen gaan ze mij ondersteunen in het voortraject en tijdens de uitvoering. Afgelopen week heb ik met hen het takenpakket doorgenomen. Ze gaan in januari een nulmeting doen onder de leerlingen van zowel het AOC als beide groepen 8.

Vervolgstappen: op 10 januari worden de plannen van Gerrit verder uitgewerkt. Op 1 februari gaan we naar het AOC en geven uitleg aan de MAS-leerlingen. Op 8 februari krijgen ze een minitraining in hetgeen wat van hen verwacht wordt. Na de voorjaarvakantie volgt de daadwerkelijk uitvoering. Ik kan niet wachten! Wordt vervolgd…


***
Kunst en Natuur nemen de wijk heeft ook een eigen Hyvespagina,
met een filmpje, nog meer blogs en heel veel beeldmateriaal

Open Podium

Melissa de Vreede van Cultuurnetwerk Nederland volgt de activiteiten van jongerencentrum Trapnotov in Almere Haven. Al een aantal jaren worden hier workshops streetdance, graffiti, rap, theater, zang en gitaar gegeven. Dit jaar wordt extra ingezet op het benaderen van kinderen van groep 8 van brede basisschool De Wierwinde.

Het is donderdagavond 16 december. In Trapnotov is het gezellig druk. Van peuters tot bejaarden en alle leeftijden daartussenin hebben de weg naar het jongerencentrum weten te vinden ondanks sneeuw en gladheid. De overgrote meerderheid van de aanwezigen wordt echter gevormd door jongeren tussen 12 en 18 jaar. Om hen is het dan ook te doen vanavond. Het is Open Podium en dat betekent dat er korte presentaties worden verzorgd door leerlingen die de eerste paar maanden van dit schooljaar na schooltijd workshops volgden. Er wordt zenuwachtig gegiecheld en heen en weer gerend. Het is dan ook niet niks om in je eentje een poplied of een gitaarstuk ten gehore te brengen voor publiek. En dat na slechts een paar weken les!
 
Maar dan neemt Annemieke Haks, coördinator van Trapnotov, het woord. Zij heet alle opa's, oma's, ouders, vrienden en vriendinnen van harte welkom en vertelt wat we deze avond kunnen verwachten. Ook legt ze voor degenen die dat nog niet weten, uit wat Trapnotov allemaal doet voor jongeren van 12 tot 23. En ze vraagt van het publiek clementie en waardering voor degenen die gaan optreden.

Die oproep is niet tegen dovemansoren gezegd. Alle optredens worden met luid applaus ontvangen, ook al moet af en toe een liedje over, gaan niet alle danspasjes helemaal gelijk of duurt het stemmen van een gitaar soms langer dan het optreden. Voor ieder optreden vertelt de betreffende docent kort iets over zijn lessen en over degenen die op het podium staan. De sfeer is opperbest. De jongeren worden door hun docenten erg op hun gemak gesteld. En ook de overige medewerkers en stagiaires van Trapnotov stralen warmte en belangstelling uit. Het kan niet anders, of jongeren voelen zich welkom in dit centrum. En dat is ook precies de bedoeling.

Op 21 januari gaan we in brede school de Wierwinde kijken. Daar worden iedere vrijdagmiddag lessen verzorgd door de docenten van Trapnotov. Leerlingen die de lessen leuk vinden, kunnen na schooltijd meedoen aan de workshops. Zo leren zij het jongerencentrum kennen en komen zij alvast in contact met jongeren uit het voortgezet onderwijs.

Voor ieder wat wils

Finn Minke begeleidt 't Heem bij het project vanuit Cultuurnetwerk Nederland. Op deze webstek plaatst ze af en toe berichten over haar ervaringen.

Charlotte is locatiemanager van 't Heem en onder meer trekker van de activiteiten binnen het subsidieproject. Met groot elan heeft ze zich ingezet om een aantal veranderingen door te voeren in de school; de eerste vruchten van dat werk worden inmiddels geplukt. Sinds 1 augustus 2010 is 't Heem officieel een brede school, met een belangrijk rol voor cultuureducatie in het onderwijs.

't Heem ligt in het dorpje Nijverdal – een mijl op zeven om er te komen met het openbaar vervoer – in een overwegend blanke wijk waarin veel kinderen te maken hebben met een sociaal isolement en onderwijsachterstanden. Cultuureducatie wordt gezien als een van de manieren om de persoonlijke ontwikkeling van de kinderen te stimuleren. Het is vaak de kapstok waar de verschillende vakgebieden aan worden opgehangen en waarmee ze aan elkaar worden verbonden.

Het afgelopen jaar is er in 't Heem ontzettend veel veranderd. Er heeft een fusie plaatsgevonden waarbij de brede school in het leven is geroepen, en de school is sterk gegroeid. Er zijn nu 126 leerlingen, vorig jaar waren dat er iets meer dan vijftig. Ook het team is gegroeid en veranderd. Er werken nog drie 'oude' leerkrachten, de rest is nieuw aangetrokken. Het is nog een beetje zoeken naar een gemeenschappelijke aanpak en organisatie, maar het enthousiasme en de motivatie binnen het team zijn groot.


 
Het leeseiland en theatereiland
                                
Heel belangrijk in de onderwijsbenadering van 't Heem is dat iedereen zichzelf mag zijn en zijn eigen talenten leert herkennen en inzetten. Leerlingen, maar ook leerkrachten. Deze insteek zie je bijvoorbeeld terug in de inrichting van de buitenruimtes: voor ieder(e intelligentie) wat wils. Het schoolplein aan de voorkant heeft een heuse klimwand en er staan verschillende speeltoestellen, waaronder een digitaal exemplaar. Leerkrachten kunnen daar opdrachten in programmeren. Dit slaat aan. Laatst stond er een hele groep kinderen, óók jongens, luidkeels te zingen bij het apparaat. Er is ook een door de school ommuurde tuin met een kippenren, een konijnenhok, een moestuin, een schuurtje met gereedschappen en een 'berg' in wording. De oogst uit de moestuin, courgettes, aardappelen, staat in een emmertje naast de deur naar de tuin. Charlotte vertelt dat vooral de meer gevoelige kinderen in de pauze naar graag naar de tuin komen. Ze gaan op een boomstronk insecten zitten bekijken, wieden onkruid, oogsten zelfverbouwde groentes of aaien de beesten. Gezellig.

Expo van kunstenaars en kinderen

Finn Minke begeleidt De Wingerd bij het project vanuit Cultuurnetwerk Nederland. Op deze weblog laat ze af en toe berichten achter over wat ze als begeleider meemaakt.

Vandaag ga ik voor het eerst op bezoek bij brede school De Wingerd. Het valt meteen op dat deze school ontzettend véél doet om kinderen een rijke leeromgeving te bieden. Onderweg naar de ingang van het gebouw wandel ik langs 'het pirateneiland' en de kabelbaan, over een spelplein, door de moestuin met het vijvertje en het door kinderen gemaakte insectenhotel, en dan heb ik pas één kant van de school gezien. Overal in en om De Wingerd straalt creativiteit je tegemoet: in de gangen, in de lokalen, in de buitenruimtes. Er zijn bijvoorbeeld twee theaters: een op het voorplein, en een binnen. En oh ja: er is een grote poppenkast – eigenlijk ook een theater natuurlijk. Als juf en ICC'er Olga me door de school rondleidt, maakt een hele rits hummels op een minibankje zich juist klaar voor een voorstelling.

De projectsubsidie is bedoeld voor de ontwikkeling van de KunstWerkPlaats: expositie- en werkruimte in één. Er worden tentoonstellingen georganiseerd met kinderen en kunstenaars, en er wordt een activiteitenaanbod ontwikkeld waarbij culturele partners, studenten en wijkbewoners worden betrokken.


 


 
In de kunstwerkplaats valt het daglicht door grote ramen naar binnen. Als je in het midden van het lokaal staat en je omdraait van de ene naar de andere kant, ervaar je duidelijk een verschil: aan de ene kant zijn de muren net als in een echt museum wit geschilderd; aan de andere kant staan houten stellages met bakken, kisten, potten en flessen vol verf, piepschuim, papier, stoffen en ander materiaal. Op de tafels liggen bont versierde sokken waar kinderen mee bezig zijn geweest bij het thema 'schitterende schatten', en in de hoek staan in plastic verpakte kleibonken. Aan de overkant zie ik al afgebakken kunstwerken: fantasierijke bouwsels, tentoongesteld in een witte kast. Vlak daarnaast staat een sokkel met het kunstwerk van een kunstenaar erop, en op tafel ligt een groot schilderij. Zowel het werk van kinderen als van kunstenaars is in dit lokaal te zien. Kinderen laten zich inspireren door de kunstwerken van kunstenaars en gaan vervolgens zelf kunst maken.

Olga laat me ook haar eigen lokaal zien. Ze ruimt nog snel wat dingen op en verontschuldigt zich voor de 'rommel', die op mij een buitengewoon gezellige indruk maakt. Hier wordt aan allerlei dingen tegelijk gewerkt en dat zie je. Lekker toch? Er is onder meer een 'natte hoek' en een tentoonstellingsplek, en er staat een berkje in de klas. Leuk is dat. Ergens helemaal achterin het lokaal in een hoekje, verstopt tussen kasten, berkentakken en alle spullen van en voor kinderen, ontwaar ik een grote-mensen-stoel aan een bureautje met een computer erop. Olga's plek. 'Daar zit ik niet zo vaak', legt ze uit. 'Ik ben meer met de kinderen bezig.'

Lees de blog van Olga van Miert, icc'er op Kindcentrum De Ontdekking

Hoe vond je de workshop van Cinekid?

In de vorige blog van brede school De Wilgenbroek lazen we dat de kinderen workshops volgen van Cinekid. Pam, leerling van groep 8 van OBS De Spelelier, vertelt in deze blog wat ze in de workshop geleerd hebben.

Cine Kid was erg leuk. We hebben zelf (circus)tekenfilmpjes gemaakt met de webcam en ze daarna laten bewegen. Als eerste gingen we tekeningetjes maken voor in het filmpje. We gingen daarna pas leren hoe we alles moesten laten bewegen. Dat was best wel moeilijk in het begin maar daarna lukte het wel. Later mochten we ook de webcam gebruiken om foto’s te maken en ook mochten we nieuwe effecten gebruiken. Het filmpje moet je natuurlijk ook opslaan als het klaar is daarom mochten we een gebruikersnaam en wachtwoord aanmaken op cinekid.nl. Op het einde van alle lessen en als iedereen het filmpje af had, gingen we met z’n allen in de klas op het digibord de filmpjes bekijken. Alle filmpjes waren erg leuk en grappig. Sommige hadden ook met geluidseffecten gewerkt wat ook erg leuk was. Alles hadden we natuurlijk van Christian en Ed geleerd. Eigenlijk wist ik helemaal niet dat dit kon!

Taalvaardiger door drama

De Krim is een klein veenkoloniaal streekdorp dat valt onder de gemeente Hardenberg in de provincie Overijssel. Veel kinderen spreken hier nog dialect. Begin oktober bracht ik, Anneloes Vermeulen-Teebaal, namens Cultuurnetwerk Nederland een eerste bezoek aan de school om te zien en horen hoe het project vordert.

De brede school bestaat uit twee basisscholen, één openbaar (De Klimop) en één christelijk (De Bron), en verschillende kinderopvangorganisaties. Doel van het project is de kinderen taalvaardiger te maken door drama. Het is de bedoeling dat de leerkrachten vanaf volgend schooljaar zelf dramalessen verzorgen aan de hand van de methode die dramadocente Irma Smegen nu ontwikkelt. Om dit mogelijk te maken, verzorgt Irma workshops voor de leerkrachten. Leerlingen van de groepen 5, 6, 7 en 8 hebben de ene week dramales van Irma en de andere week van hun eigen leerkracht, zodat de leerkrachten meteen in de praktijk kunnen brengen wat ze van Irma leren.
Ook wordt er de komende tijd bekeken hoe ouders bij dit project betrokken kunnen worden.

Albert Kuper is aangetrokken voor het buitenschoolse deel. Albert is verbonden aan de Krimse Revue en gaat een verhaal schrijven dat is gebaseerd op het Krimse volkslied. Tien kinderen van elke school kunnen meedoen. Albert heeft al een aantal getalenteerde kinderen gespot tijdens de dramales die we die ochtend zagen, maar dit project is nu juist gericht op kinderen die zich normaliter niet zo makkelijk profileren. De naschoolse theaterlessen starten in november. De komende tijd zullen Albert en Irma kijken naar de verbinding tussen drama binnenschool en buitenschool.

Voordat ik in gesprek ga met de betrokkenen kijken we gezamenlijk naar een deel van de dramales van Irma. Ze geeft deze ochtend les aan groep 5 van De Bron. Al snel wordt duidelijk hoe Irma taal en drama aan elkaar koppelt. Irma vertelt de kinderen een verhaal dat vol zit met woorden die een emotie uitdrukken. De leerlingen worden in twee groepen verdeeld. De ene groep beeld het verhaal uit en de andere groep schrijft zoveel mogelijk woorden op die ze voorbij horen komen die een emotie uitdrukken. Daarna bespreekt Irma de gevonden woorden met de groep. Leerlingen mogen in een woordenboek de betekenis van het woord opzoeken en voorlezen. Irma geeft de leerlingen aan waar ze ongeveer moeten zoeken. Dat dit nog niet makkelijk is, blijkt als een jongen, op zoek naar het woord chagrijnig, alle woorden op de aangewezen bladzijde doorzoekt, in plaats van de vetgedrukte aan het begin van de bladzijde. De jongen naast hem mag even helpen. Het is leuk te zien hoe graag de kinderen allemaal meedoen!

Na een half uur verlaten we stilletjes de dramalas en kijken we naar de voortgang van het project. Ook Nicole van Zomeren zit aan tafel. Nicole is cultuurcoach van de gemeente Hardenberg en coördineert dit project. Ze houdt een logboek bij om het proces te beschrijven. Aan het eind van dit schooljaar zal dit beschikbaar komen voor derden. De ontwikkelde dramamethode komt ook beschikbaar voor alle brede scholen in Hardenberg. Buiten Hardenberg kan de methode aangekocht worden.

Half december leest u op dit blog de ervaringen van dramadocente Irma Smegen.

Werkoverleg in een pipowagen

Onlangs was ik, Anneloes Vermeulen-Teebaal, te gast in een heuse Pipowagen die toebehoort aan de circustheaterschool Boxtel. Ik heb een afspraak met Ghislaine de Brouwer, bestuurslid van de circustheaterschool en inhoudelijk coördinator Stichting Brede Scholen Boxtel. Brede school De Wilgenbroek, die van deze stichting onderdeel uitmaakt, heeft vorig schooljaar subsidie ontvangen voor onder andere het ontwikkelen van een leerlijn circustheater. De circustheaterschool was nog de missende derde in hun drietrapsraket (kennismaken in school, verdiepen na school en specialiseren bij een culturele instelling). Ghislaine vertelt met trots over de circustheaterschool en dat de school door mee te doen aan een DorpenDerby-wedstrijd, geld heeft gekregen voor de aanschaf van de Pipowagen.

In de Pipowagen praat ik met Ghislaine over de voortgang van het nieuwe project: de ontwikkeling van een leerlijn media. Vanuit Cultuurnetwerk Nederland begeleid ik dit project en volg ik de resultaten gedurende het jaar.

De Wilgenbroek gaat een leerlijn ontwikkelen voor nieuwe media, voor de hele brede school, kinderen van circa 2 tot en met 12 jaar. Daarvoor zijn in september en oktober 2010 workshops gevolgd door de medewerkers van de participanten en door de leerlingen en kinderen van de BSO. In één workshop hebben de medewerkers geleerd hoe ze filmpjes moeten maken. Nadruk lag op het aanleren van vaardigheden. De leerlingen van groep 5 tot en met 8 en de BSO-kinderen hebben drie workshops gevolgd. Cinekid voerde deze workshops uit en koppelde deze aan het thema circus. Op basis van deze workshops wordt er dit jaar verder gewerkt aan het ontwikkelen van de leerlijn.

Het proces van het ontwikkelen van deze leerlijn evenals van de deskundigheidsbevordering van leerkrachten en pedagogisch medewerkers wordt dit jaar nauwkeurig bijgehouden en beschreven zodat andere scholen daar wat van op kunnen steken.

Volgende keer vertelt een leerling van groep 8 over zijn of haar ervaringen met nieuwe media. Houd deze blog dus in de gaten!

De plannen van BS 't Koggeschip Amsterdam

Op 1 maart 2006 startte brede school ’t Koggeschip in een nieuw gebouw. De school heeft meer dan 600 leerlingen. De school staat ook open voor ouders, leerlingen van andere scholen en wijkbewonersvoor taalcursussen, sportbeoefening of andere activiteiten.

Talentgebieden
't Koggeschip werkt met vier talentgebieden:
1) Sport, Lijf & Gezondheid
2) Kunst & Cultuur
3) Natuur & Wetenschap
4) Communicatie & Nieuwe Media

In samenwerking met tal van partners uit de wereld van welzijn en cultuur, profileert de school profileert zich vooral op de eerste twee gebieden.

Inhoud van het project
Op het gebied van dans, theater en muziek zijn er voor iedere jaargroep trajecten opgesteld waarin kinderen kennismaken met cultuur. De eerste lessen van deze trajecten vinden binnenschools plaats. Vervolgens zijn er lessen in het kader van de brede school waarin leerlingen zich verder kunnen bekwamen. Deze lessen worden doorgaans verzorgd door vakdocenten van culturele instellingen. Ook leerlingen van andere scholen kunnen hierbij aansluiten. Voor talentvolle en geïnteresseerde leerlingen is er een vervolgtraject bij de culturele instellingen. Zij kunnen bijvoorbeeld terecht bij jeugdtheaterschool 4-West, de muziekschool Amsterdam en muziekcentrum Aslan.

Een vergelijkbare opbouw wordt gerealiseerd bij het muziektheaterproject The Lion King voor de bovenbouw. Binnen schooltijd wordt hieraan 10 weken. Extra gemotiveerde leerlingen kunnen zich inschrijven voor het buitenschoolse aanbod dat acht weken duurt. Ook leerlingen uit de bovenbouw van twee buurtscholen kunnen hieraan deelnemen. De gezamenlijke presentatie van The Lion King is toegankelijk voor ouders en wijkbewoners.

Doelstellingen
De brede school werkt aan talentontwikkeling op drie niveaus: niveau 1 en 2 worden zowel binnen- als buitenschools aangeboden op dezelfde locatie, vervolgens is voor niveau 3 eventueel doorstroming mogelijk naar andere instellingen. Zo ontstaat een keten: binnenschool – buitenschool – doorstroom. De leerlingen maken in alle fasen niet alleen kennis met muziektheater, maar werken ook aan hun uitstraling, energie en concentratie. Bovendien leren ze samen te werken.

Beoogde resultaten
De visie van basisschool ’t Koggeschip zal worden vastgelegd in een artikel. Hierin zal aandacht worden besteed aan de wijze waarop de talenten van de leerlingen de kans krijgen tot bloei te komen. Ook de samenwerking met andere scholen, culturele instellingen en het stadsdeel komen aan de orde. En de werkwijze van de icc’er.

Meer informatie
BS 't Koggeschip, Amsterdam
Welzijnsorganisatie Impuls
Muziekschool Amsterdam
Theaterschool 4West
Circus Elleboog

De plannen van Montessorischool Dordrecht

Montessorischool Dordrecht is een brede school met een kunst- en cultuurprofiel. Samen met Stichting ToBe, stichting voor kunstzinnige vorming is er een doorlopende leerlijn ontwikkeld voor kunst en cultuur binnen het kosmisch onderwijs.

Partners
Partners in het project zijn de peuterspeelzaal en de voor- en naschoolse opvang, waar de komende jaren de kunst- en cultuurlijn wordt doorgezet. Ook staat op termijn uitbreiding naar het kinderdagverblijf op het programma, waardoor de leeftijd waarop kinderen in aanraking komen met kunst en cultuur al begint bij 0 jaar.

Inhoud van het project
Binnen het kosmisch onderwijs is een leerlijn kunst en cultuur ontwikkeld. Vanaf 2009 zijn daar naschoolse ateliers aan toegevoegd voor dans, drama, muziek en beeldende vorming. Ook voor de peuters zijn er ateliers. In dit project wil de school een doorgaande lijn Kunst & Kosmisch uitbreiden voor nul tot en met 12 jarigen, zowel binnen- als buitenschool. Hierdoor ontstaat er een Kindcentrum, waarin montessorionderwijs hand in hand gaat met kunst en cultuur.

Doelstellingen
Er wordt een doorgaande leerlijn ontwikkeld van kunst en cultuur in samenhang met het kosmisch onderwijs vanaf de geboorte tot en met de basisschoolleeftijd. De leerlingen komen wekelijks in aanraking met de (verwerkings)lessen op het gebied van kunst en cultuur en tweemaandelijks met professionele muzikanten, acteurs, kunstenaars en dansers.

Beoogde resultaten
Het proces van de deskundigheidsbevordering van peuterleidsters en pedagogisch medewerkers is vastgelegd op schrift en eventueel met andere media.
De voor- en naschoolse ateliers zijn ingericht en beschreven en voorzien van beeldmateriaal.

Meer informatie
Montessorischool Dordrecht
Stichting ToBe als samenwerkingspartner voor de brede school

De plannen van Educatief centrum De Hoven

De partners van Educatief Centrum De Hoven werken met een gezamenlijke visie. Voor activiteiten werken deze partners samen met onder andere kunstencentrum De Muzehof en Graafschap Bibliotheken.

Partners
Buitenschoolse Opvang en Kinderdagverblijf De Blokkentoren
OBS Theo Thijssen
Peuterspeelzaal 't Uilenest
Stichting Welzijnswerk Zutphen

Inhoud van het project
Er wordt een brede-schoolbreed cultuurbeleidsplan uitgewerkt in het kader van 'ondernemend leren' als manier van werken. Hierin is veel ruimte voor eigen initiatief en talentontwikkeling. Ook ouderbetrokkenheid en de relatie met de wijk worden specifiek uitgewerkt. Ook wordt in de school een permanente kunst- en cultuurwerkplaats annex tentoonstellingsruimte ingericht en worden er activiteiten ontwikkeld en georganiseerd die een doorgaande binnen- en buitenschoolse leerlijn versterken.

Doelstellingen
Het project draagt bij aan het vergroten van de ontwikkelingskansen en talentontwikkeling. Ook wil De Hoven de samenwerking met diverse organisaties intensiveren, zodat een binnen- en buitenschools doorgaande pedagogische lijn vorm krijgt in verschillende dagarrangementen en een activiteitenkalender. Verder is het een doelstelling om de relatie tussen ouders, wijkbewoners en school te versterken.

Beoogde resultaten
Er is een brede-schoolbreed beleidsplan, uitgewerkt in het kader van ondernemend leren.
Er is een tentoonstellingsruimte / ingerichte werkplaats waarin producten van kinderen en ouders tentoongesteld worden.
Er is een activiteitenkalender die het binnen- en buitenschoolse aanbod verbindt, geënt op de zaakvakken en vormgegeven in nauwe samenwerking met de muziekschool en de bibliotheek.
Er komen beschrijvingen, ondersteund met beeld- en/of audiovisueel materiaal, van de manier waarop het ondernemend leren vertaling vindt in de doorgaande leerlijn, van de afstemming van het binnen- en buitenschoolse cultuureducatieve aanbod en van de manier waarop ouderbetrokkenheid en -participatie en de relatie met de wijk worden vormgegeven in een jaarprogramma.

Meer informatie
Brede scholen Zutphen
Buitenschoolse Opvang en Kinderdagverblijf De Blokkentoren
Educatief Centrum De Hoven
Educatief Centrum Zutphen, dagarrangementen onderwijs & opvang
OBS Theo Thijssen
Stichting Archipel Primair, overkoepelende organisatie voor 24 basisscholen in o.a. Zutphen

De plannen van De Wingerd

In de brede school werkt De Wingerd samen met haar partners aan de inrichting van een kunstwerkplaats waarin binnen- en buitenschoolse activiteiten worden georganiseerd in samenwerking met culturele partners.

Partners
Bibliotheek Theek 5
Consultatiebureau
H19 Centrum voor de Kunsten
Marktplaats CLIP Oosterhout
Oosterhout in Beweging, organisatie voor de gemeentelijke sportinfrastructuur
Verschillende (amateur)kunstenaars

Inhoud van het project
De Wingerd richt een kunstwerkplaats in waarin kinderen van twee tot twaalf jaar actief, receptief en reflectief in aanraking worden gebracht met beeldende kunst. In de kunstwerkplaats worden binnen- en buitenschoolse activiteiten georganiseerd in nauwe samenwerking met culturele partners. Kinderen vinden en vergroten er hun mogelijkheden om zich steeds beter beeldend uit te drukken. Geïnspireerd door en samen met (amateur)kunstenaars maken en exposeren zij hun eigen kunstwerken.

Doelstellingen
Met het vormgeven van de kunstwerkplaats werkt De Wingerd aan het structureel inbedden van de kerndoelen op beeldend gebied. Er worden samenwerkingsverbanden aangegaan met culturele partners, (amateur)kunstenaars, pabo- en kunstvakopleidingen en ook de wijk wordt actief betrokken bij het bedenken, verzorgen en uitvoeren van activiteiten. Jaarlijks worden er twee à drie tentoonstellingen georganiseerd met actieve, receptieve en reflectieve activiteiten voor kinderen.

Beoogde resultaten
De kunstwerkplaats is een mini-onderneming, heeft een blijvende, fysieke plek in de school en is gericht op onafhankelijkheid met behulp van bijvoorbeeld een kunstuitleen of winkeltje; de kunstwerkplaats zorgt voor structurele samenwerkingsverbanden met culturele partners, (amateur)kunstenaars, pabo- en kunstvakopleidingen; de wijk is actief betrokken bij de invulling en uitvoering van de activiteiten; er komen beschrijvingen, ondersteund met beeld- en/of audiovisueel materiaal, van de ontwikkeling van een mini-onderneming en van de samenwerking met culturele partners, (kunstvak)opleidingen, ouders en andere partijen in de wijk.

Meer informatie
Basisschool De Wingerd
Bibliotheek Theek 5
Consultatiebureau
H19 Centrum voor de Kunsten
Marktplaats CLIP Oosterhout
Oosterhout in Beweging
Stichting Kinderopvang Oosterhout

De plannen van Skoatterwald

Brede wijkschool Skoatterwâld werkt samen met het kunstencentrum Ateliers Majeur en AOC vmbo/mbo groen aan een cultuureducatief project rondom een volkstuincomplex.

Partners
CBS De Burcht
Kinderopvangorganisatie Kinderwoud
OBS Het Slingertouw
Stichting Talant (voor mensen met verstandelijke beperking)

Inhoud van het project
Voor de brede wijkschool is een cultuurbeleidsplan ontwikkeld met als onderdeel een leerlijn voor de disciplines dans, drama, beeldend en muziek (binnen- en buitenschools). De leerlingen (voor- en naschools) en de mensen met een verstandelijke beperking volgen deels samen de lessen en kinderateliers. Door een breed aanbod biedt deze brede wijkschool uiteindelijk een geïntegreerd cultuuraanbod voor alle participanten, waaronder de wijkbewoners.

In 2010-2011 zal de brede wijkschool participeren in een project gericht op de hele wijk, waarbij beeldende kunst, NME en techniek worden verbonden. Hierbij worden zowel de maatschappelijke stages als een tutorschap door leerlingen ingezet. De gemeente Heerenveen wil deze werkwijze implementeren in het gemeentelijk beleid voor cultuureducatie.

Doelstellingen
Een cultuurbeleidsplan met een leerlijn cultuureducatie.
Deskundigheidsbevordering leerkrachten, leidsters kinderopvang en stagiairs op het gebied van kunsteducatie.
Het verbinden van cultuureducatie met NME en techniek, in samenwerking met een groenschool.

Beoogde resultaten
Een organisatiemodel dat qua inhoud, voorbereiding en uitvoering in de praktijk is getoetst en getest, met financiële onderbouwing (inclusief de rol van de gemeente). Tevens beschrijvingen van:
- de kritische succesfactoren voor een dergelijke samenwerking;
- de rol van een kwartiermaker in het geheel;
- opzet en aanpak deskundigheidsbevordering leerkrachten en leidsters kinderopvang;
- het cultuureducatief project rond de volkstuinen.

Meer informatie
Skoatterwâld Wijkblog
Informatie over Skoatterwâld [PDF]

De plannen van 't Heem

Basisschool 't Heem is sinds augustus 2010 een brede school waarin met verschillende partners wordt gewerkt volgens een continurooster voor- en naschoolse opvang en een peuterspeelzaal.

Partners
Bibliotheek Nijverdal
Culturele Commissie Primair Onderwijs
Kunst & Cultuur Overijssel
Muziekschool Twente
Platform Cultuureducatie van de gemeente Hellendoorn

Inhoud van het project
De binnen- en buitenschoolse cultuureducatieve programma's worden op elkaar afgestemd en er worden werkeilanden ontwikkeld op het gebied van muziek, theater (dans en drama), tekenen, schilderen, handenarbeid, techniek, textiele werkvormen, taal en ICT. De werkeilanden zijn fysieke werkplekken met prikkelende materialen. Aan de eilanden worden kunstenaars en vakdocenten gekoppeld.

Doelstellingen
't Heem werkt aan een 'Hand in hand-scenario', waarin de partners binnen de brede school samenwerken aan overdracht en inhoudelijke afstemming. Met de start van de nieuwe brede school, wil 't Heem onderwijsachterstanden wegwerken en kinderen uit hun sociale isolement halen. De realisatie van de werkeilanden en het naschoolse aanbod dragen hieraan bij. Buiten- en binnenschools aanbod raken hechter verbonden en het totale onderwijsprogramma krijgt een doorgaande leerlijn.

Beoogde resultaten
De samenwerking met culturele instellingen is geïntensiveerd en er worden contacten onderhouden met professionele kunstenaars en kunstvakopleidingen.
Het team van leerkrachten is bijgeschoold op het gebied van meervoudige intelligentie en Daltononderwijs.
Er is een combinatiefunctionaris cultuur voor de brede school.
Er komen beschrijvingen, ondersteund door beeld- en/of audiovisueel materiaal, van de ontwikkeling en werking van de specifieke methode voor muziek en theater en de daarbij behorende werkeilanden, op basis van de meervoudige intelligenties. Ook komen er een beschrijving van de afstemming van het binnen- en buitenschoolse cultuureducatieve aanbod en de samenwerking met partners daarbij.

Meer informatie
Basisschool 't Heem
Bibliotheek Nijverdal
Kunst & Cultuur Overijssel
Muziekschool Twente

De plannen van De Krim

De partners van brede school De Krim willen gezamenlijk onderwijsachterstanden op het gebied van taal en spraak bestrijden. Door verankering van drama, zowel binnen- als buitenschools, wil De Krim een positieve bijdrage leveren aan de taalontwikkeling.

Partners
CBS De Bron
Kinderdagverblijf De Dassenburcht
Kinderdagverblijf Pro Kind
OBS Klimop
Peuterspeelzaal Kruimeltje

Inhoud project
De Krim kent veel kinderen met een taalachterstand. Met een aparte dramamethode wil de school de taalontwikkeling bevorderen. Ouders worden betrokken bij spel- en taalstimulering door de oprichting van een jeugdtoneelafdeling van de plaatselijke toneelvereniging. Dit is de enige culturele voorziening in de omgeving. Daar kunnen kinderen in hun vrije tijd op een informele manier bezig zijn met hun taalontwikkeling.

Doelstellingen
De leerkrachten van groep 5 t/m 8 krijgen vier workshops drama per jaar. De leerlingen van deze groepen krijgen dramalessen van een professioneel dramadocent. Deze gaat een aangepaste dramamethode ontwikkelen gericht op taalontwikkeling. Voor het buitenschoolse programma gaat een professionele regisseur samen met de plaatselijke toneelvereniging een jeugdtheaterafdeling ontwikkelen, die start met het maken van een jeugdvoorstelling. De ouders uit de wijk worden hierbij betrokken. De combinatiefunctionaris cultuur coördineert en begeleidt het project.

Beoogde resultaten
Er is een binnen- en buitenschools programma ontwikkeld, waarin taalontwikkeling en drama met elkaar worden verbonden.
Er is een format ontwikkeld voor de opzet van een jeugdtoneelafdeling.
Er is een lijst van kwantitatieve en kwalitatieve criteria opgesteld en toegepast om de voortgang en opbrengsten van de taalontwikkeling middels drama te meten.
Het proces van deskundigheidsbevordering van de leerkrachten, de ouderbetrokkenheid bij het project en de rol van de combinatiefunctionaris zijn schriftelijk vastgelegd.

Meer informatie
CBS De Bron
OBS Klimop
Kinderdagverblijf De Dassenburcht
Peuterspeelzaal Kruimeltje

De plannen van Wilgenbroek Boxtel

Brede school De Wilgenbroek maakt onderdeel uit van de Stichting Brede Scholen Boxtel. In schooljaar 2009-2010 heeft deze brede school subsidie ontvangen voor het project Visieontwikkeling cultuureducatie 'brede-school-breed' en voor het verankeren van circustheater in het curriculum van de school. Dit jaar gaat De Wilgenbroek een leerlijn film/video en nieuwe media ontwikkelen.

Inhoud van het project
Samen met Cinekid wordt er een leerlijn film/video/nieuwe media ontwikkeld volgens de werkwijze van de drietrapsraket, gebaseerd op de kerndoelen van het primair onderwijs. Deze leerlijn wordt gekoppeld aan het thema Circustheater. Cinekid gaat alle medewerkers van de participanten van de Wilgenbroek trainen in het werken met nieuwe media, zodat de medewerkers dat vervolgens binnenschool verder uit kunnen voeren.

Elke twee jaar zal er een opfriscursus plaatsvinden. Na het schooljaar 2010/2011 zijn de BSO medewerkers in staat om de naschoolse activiteiten te verzorgen. Bij de uitvoering van de naschoolse activiteiten wordt er samengewerkt met de MBO-afdeling Audiovisuele vormgeving van de Eindhovense school en met het Jongerenwerk uit Boxtel. Voor de derde trap wordt een beroep gedaan op het Jongerenwerk Boxtel. Deze groep kinderen valt niet onder de verantwoordelijkheid van de brede school. Wel worden er afspraken gemaakt over inhoud, doel en werkwijze van de activiteiten.

Doelstellingen
Het doel is dat er een leerlijn film/video/nieuwe media wordt ontwikkeld op basis van de visie van de alternatieve Brede Kunstmagneetschool.

Beoogde resultaten
De discipline film/video/nieuwe media is vastgelegd in de leerlijn en uitgewerkt in het programma van de brede school.
Het proces en de opzet van deskundigheidsbevordering, volgens het teach-the-teacher-pricipe, en van de ontwikkeling van de leerlijn nieuwe media zijn beschreven als voorbeeld voor andere brede scholen.

Meer informatie
Brede school De Wilgenbroek
OBS De Spelelier
Blog van Circustheaterschool Boxtel
Resultaten project Circustheater (2009-2010)
Aanvraag subsidie project Circustheater (2009-2010)

De plannen van Brede School Kloosterveen

Brede school Kloosterveen is met verschillende partners gehuisvest in een nieuwe MultiFunctionele Accommodatie. Al deze betrokken partners zijn verenigd in het concept 'Samen Onder 1 Dak'. Dit project heeft ook meegedraaid in de eerste subsidieronde.

Partners
CBS Het Krijt Gemeente Assen
ICO Centrum voor Kunst & Cultuur
Kinderopvangorganisatie ASKA
OBS Het Sterrenschip
Peuterspeelzaal Pluto
PKN kerk
Wijkvereniging Kloosterveen

Inhoud van het project
De brede school wil in het in het binnen- en buitenschoolse aanbod ‘culturele sleutelervaringen' aanbieden in de ruimtes van Samen Onder 1 Dak. Deze culturele ervaringen moeten zo worden geregisseerd, dat zij aansluiten bij de belevingswereld van de kinderen en aanzetten tot actieve participatie. De ervaringen moeten de kinderen raken en bij hen iets te teweegbrengen, waar zij blijvende herinneringen aan houden.

Doelstellingen
Een binnen- en buitenschools aanbod cultuureducatie dat de kinderen prikkelt, raakt, doet verwonderen en helpt te leren en groeien. De multimediaruimte en ontmoetingskeuken worden hierbij gebruikt.
De kinderen participeren actief in cultuur.
Het gedachtegoed van Pine en Gilmore, Leadbeater en Clay over ontwikkelingen in de economie en samenleving worden vertaald naar cultuureducatie in het onderwijs.

Beoogde resultaten
Checklist op basis van de hierboven genoemde theorieën gericht op cultuureducatie.
Beschrijving en evaluatie van de drie activiteiten in de vorm van een logboek of inspiratieboek met gebruik van verschillende media.
De partners evalueren het ontwikkelings- en samenwerkingsproces, per activiteit wordt ook met de kinderen geëvalueerd.
Beschrijving hoe leerkrachten en (semi)professionals de beleving van kinderen kunnen beïnvloeden en ensceneren.
Afsluitende workshop waarin proces en resultaten worden gepresenteerd aan de brede scholen in Assen en andere belangstellenden.

Meer informatie
Brede school Assen (gezamenlijke website)
CBS Het Krijt
OBS Het Sterrenschip
ICO Centrum voor Kunst & Cultuur
Drents Museum
Clay: Here comes everybody
Leadbeater: We-Think - the power of mass creativity
Pine & Gilmore: De Beleveniseconomie

De plannen van Stichting De Schoor

Jongerencentrum Trapnotov maakt deel uit van welzijnsinstelling Stichting De Schoor in Almere. Met het project SkillZone wil zij jongeren hun talenten laten ontdekken en ontwikkelen.

Partners
Jongerencentrum Trapnotov
OBS De Wierwinde
OSG De Meergronden
Stichting De Schoor

Inhoud van het project
Groep 8 van brede basisschool De Wierwinde krijgt een middag in de week workshops straatkunst en straatcultuur om hen te enthousiasmeren hiermee in hun vrije tijd verder te gaan in Jongerencentrum Trapnotov. Hier komen zij in contact met jongeren van scholengemeenschap De Meergronden, waar het merendeel van de kinderen van De Wierwinde naartoe gaat. Ook jongeren uit de wijken worden geworven voor deelname aan de workshops. Een professionele straatkunstgroep zorgt voor voorbeeldwerking.

Doelstellingen
Jongerencentrum Trapnotov wil via SkillZone contact leggen met jongeren en hun het gevoel geven dat zij beschikken over talenten die waardevol zijn. Voor kinderen van groep 8 blijkt de overgang naar het voortgezet onderwijs soms zo groot, dat zij dreigen te ontsporen. Trapnotov kan een veilige haven bieden, waar jongeren graag komen en op een prettige manier werken aan hun talenten.

Beoogde resultaten
Er wordt extra ingezet op het basisonderwijs, zowel binnen als buiten schooltijd, zodat een groep jongeren een vaste band heeft met Trapnotov, ook als ze eenmaal leerling van De Meergronden zijn.
Er ontstaat een doorgaande lijn in de ontwikkeling van de talenten die niet onderbroken wordt door de overgang van het basis- naar het voortgezet onderwijs.
Een professionele straattheatergroep wordt bij dit traject betrokken om deelname aan SkillZone voor de jongeren extra aantrekkelijk te maken.

Meer informatie
Jongerencentrum Trapnotov
OBS De Wierwinde
OSG De Meergronden
Stichting De Schoor